حضور و عملکرد
دولت ایران در کمیسیون مقام زن سازمان
ملل
کمیسیون مقام زن
در سازمان ملل با هدف دفاع از حقوق زنان
، تامین امنیت وبهبود موقعیت زنان در سال
1946 تاسیس
شد.این
کمیسیون تا سال 1975 مانند
سایر کمیسیون های سازمان ملل فعالیت می
کرد. در سال
1975 برای
اولین بار سازمان ملل کنفرانس زنان را در
مکزیکو سیتی تشکیل داد و آن سال را "سال
زن "نامید.
کنفرانس اول در
مکزیکو سیتی ،دومین کنفرانس در کپنهاگن
در سال 1980 و
سومین کنفرانس در سال 1985 در
نایروبی برگزار شد. در
دو کنفرانس اول و دوم عمدتا نمایندگان
دولت ها شرکت کرده و سازمان های غیر دولتی
حضور چشمگیری نداشتند.ولی
از همان اولین کنفرانس فعالین جنبش زنان
در پیرامون این کنفرانس ها گرد هم می آمدند
و بحث و گفتگو می کردند. دراولین
کنفرانس در مکزیکو سیتی اخبار مربوط به
حضور اجتماع زنان آمریکایی لاتین در
مطبوعات آمریکای لاتین انعکس یافت ولی
در مطبوعات انگلیسی زبان کمترانعکاس پیدا
کرد. در
کنفرانس کپنهاگن نیز فعالین زنان و فمینسیت
ها پیرامون این کنفرانس گرد هم آمدند.
در سومین کنفرانس
زنان سازمان ملل در نایروبی اخبار مربوط
به اینکه سازمان ملل کوشش هایی در جهت
رفع تبعیض جنسیتی انجام می دهد در جهان
منتشر شد و فعالین زنان و حقوق بشر و
فمینیست ها توجه بیشتری به آن پیدا کردند.در
کنفرانس نایروبی تعداد زیادی از سازمان
های غیر دولتی زنان شرکت کردند و یک فروم
غیر دولتی NGO forum در
کنار کنفرانس نایروبی بر گزار شد.
کنفرانس نایروبی
با موضوع "استراتژی
های آینده نگر برای برابری جنسیتی"
نگاهی به آینده
داشت.
کنفرانس بعدی در
پکن در سال 1995 برگزار
شد. دوره
ی 10 ساله
مربوط به این دو کنفرانس کنفرانس نایروبی
و پکن اوج گفتمان پیرامون چالش های زنان
در سطح جهان بود چرا که در کنار چالش های
زنان بر اساس مختصات محلی ،ملی وقومی
خطوط مشترکی بین زنان در سطح جهان وجود
دارد به این معنی که با چالش های مشابهی
مواجه هستند. در
کنفرانس پکن حدود 35000
زن و 1200
مرد شرکت کردند
. متجاوز
از 30 نفر
از زنان فعال حوزه زنان از خارج از کشور
در برابر بیش از 300 نفر
از طرف دولت ایران در این کنفرانس شرکت
کردند. . در
کنفرانس پکن رژیم ایران بسیار متشکل شرکت
کرده بود. بیش
از سیصد نفر از طرف دولت ایران و ازسازمان
های غیر دولتی که یا مسقتل نبودند و یا
سیاست هایشان بسیار به قدرت حاکم نزدیک
بود شرکت کردند( سازمان
هایی که در اصلاح بین المللی GONGO
یا سازمان های
غیر انتفاعی که از طرف دولت حمایت می
شوند).
در آن کنفرانس خانم
امانی کارگاهی در باره مبحث چالش برانگیز
حقوق بشر- حقوق
زنان و اسلام داشتند.( بررسی
اینکه در کجا ها این مقوله ها با هم در
تناقض هستند و در کجا می توانند در کنار
هم قرا بگیرند.)
از کنفرانس نایروبی
به بعد همیشه در کنفرانس ها و کمیسیون های
سازمان ملل دو جریان قرار دارد.
یکی فعالان وکنش
گران ، فمینیست ها و مدافعان حقوق بشر و
استادان و همه ی کسانی که به برابری جنیستی
اعتقاد دارند و کار می کنند و می خواهند
در جهت رفع تبعیض از زنان گام بردارند و
یک کنفرانس هم کنفرانس دولتی هاست.
این اجتماع غیر
دولتی ها NGO Forum در
واقع روح جنبش زنان در جهان است .
بحث هایی که
درآن مطرح می شود از ریشه و پایه جنبش زنان
بالا می آید .البته
در کنفرانس دولتی هم بحث های دولت ها است.
هدف دولت ایران این
بود که نشان دهند در ایران زنان از موقعیت
مناسبی برخوردار هستند درحالیکه فعالان
جنبش زنان سعی داشتند نشان دهند که موقعیت
لرزان و کمرنگی که زنان درزمان پهلوی
داشتند هم عقب تر رفته و زن ها به خانه ها
رفتند .این
درحالی است که ایشان خود از منتقدین حکومت
قبلی بودند ولی متاسفانه جایگاه زنان عقب
گرد داشته است.
در تمام کنفرانس
ها از جمله کنفرانس پکن همیشه واتیکان
به عنوان “Holy see” ( در
قالب نهادی که حق رای ندارد در تمام جلسات
به عنوان ناظر شرکت می کند ) وایران
در جبهه ای مخالف بحث ها قرار دارند البته
کشور های دیگری نیز هستند که گاها به عنوان
مخالف در بحث ها شرکت می کنند ولی ایران
و واتیکان همواره در موضوعات مربوط به
بهداشت و سلامت زنان ،حق زنان بر بدن خود
،تنوع جنسیتی و غیره موضع مخالف در بحث
ها دارند.
سند نهایی کنفرانس
پکن در 131 صفحه
مهمترین و مترقی ترین سندی است که تا به
امروز در دنیا بصورت رسمی وجود دارد
.کنفرانس
پکن کنفرانسی پر تنش بود بطوریکه ایران
و واتیکان در چند موضوع شدیدا موضع مخالف
داشتند. موضوعاتی
چون کاربرد واژه ی "جنسیت"
در مقابل "جنس"
gender vs sex (چون
اساسا نگاه مذهبی مفهوم جنسیت را قبول
ندارد).دوم
واژه ی "برابری
جنسیت" gender equality
بود که ایران به
جای تساوی بر واژه ی "عدالت"
gender equity تاکید
داشت.
برابری جنسیتی امری
قابل اندازه گیری است در حالیکه مفهوم
عدالت امری کیفی است و هر کشوری می تواند
بنا به خواست خود آن را تعریف نماید.برای
مثال بر اساس تفکر حاکم در ایران ممکن است
ازدواج یک دختر 12 ساله
که فقیر است و نیاز به سرپرست دارد عادلانه
به نظر برسد در حالیکه بر اساس نگرش تساوی
جنسیتی چنین عملی مورد قبول نیست.
تنش میان پذیرش
تساوی جنسیتی در برابر عدالت جنسیتی بیشتر
در کشور های جنوب شامل آسیا آفریقا و
آمریکای لاتین است .کشور
هایی که در آنها برابری قانونی وجود ندارد.
در دنیای غرب حداقل
برابری قانونی تا حدودی وجود دارد گرچه
در هیچ کشوری در دنیا بطور کامل برابری
جنسیتی وجود ندارد ولی حداقل در غرب از
نظر قانون در بسیاری از کشور ها زن و مرد
با هم برابرند.
یکی دیگر از موضوعات
پر تنش " مسله
ی حق زن بر بدن " خود
بود. که در
مجامع بین المللی در مبحث بهداشت زنان
قرار می گیرد.البته
در این مقوله دیگاه مذهبیون اعم از کاتولیک
یا مسلمان در یک طیف قرار می گیرد.
برخی گروه های مذهبی
مثل catholic for choices
این حق را به رسمیت
می شناسند و برخی دیگر نه.
در کنفرانس پکن
مقرر شد تا در کنفرانس بعدی دولت ها در
مورد 12 حوزه
ی پر اهمیت در مورد زنان شامل (
حضور زنان در رسانه-
خشونت علیه زنان-
حقوق بشر-
فقر در زنان – زنان
و تغییرات آب و هوا- بهداشت
زنان- حضور
زنان در ساختار های دولتی –حضور زنان در
آموزش- حضور
زنان در مقام های تصمیم گیری- زنان
و محیط زیست- زنان
و صلح) اقدامات
عملی خود را ارائه دهند.
نکته دیگر در
کنفرانس پکن مطرح شدن واژه ه ی "
دختر بچه "
Girl child برای
اولین بار در مجامع بین المللی بود.علت
مطرح شدن این موضوع این بود که در مصائب
مربوط به کودکان در دنیا مانند تغذیه
ناسالم و آب آشامیدنی نا سالم و دسترسی
به آموزش ابتدایی همیشه آمار در دختران
چندین برابر بیشتر از پسران است گرچه عمق
و میزان این نا برابری در
زمینه ی شرایط دختر بچه ها و پسر بچه ها
در کشور های مختلف متفاوت است .
در سال 2000
در کنفرانس پکن +5
کمیسیون سازمان
ملل که به بررسی و ارزیابی اقدامات عملی
کشور ها در حوزه های مطرح شده در کنفرانس
قبلی بود ایران گزارش مفصلی ارائه کرد در
آن گزارش تاکید بیشتر ایران بر آموزش بود
که البته باید گفت ایران برای رفع خلاء
آموزش ابتدایی اقداماتی انجام داده ولی
اساسا کشور ها در انجام اقدامات عملی کار
خاصی انجام نداده بودند و به اهداف و
پیشرفتهایی که در مورد بهبود شرایط زنان
متعهد شده بودند نائل نگردیده بودند.
در آن زمان بحث بر
این بود که کنفرانس پنجم د ر سال 2005
انجام شود.ولی
تمام فعالین و کنشگران و فمینیست ها با
این کار مخالف بودند معتقد بودند اگر
جامعه ی جهانی دوباره در کنار هم جمع شوند
و بخواهند سندی تدوین کنند بطور حتم
دستاورد های کنفرانس پکن از بین می رود و
عقب گرد خواهند داشت وعلت آن هم اینست که
در تمام مذاهب در در سطح جهان بنیارگرایی
مذهبی رشد کرده است..اگر
چه کنفرانس پکن +5 و
پکن +10 و
پکن +15 تشکیل
شده ولی تا امروز کنفرانس پنجم زنان سازمان
ملل تشکیل نشده است.
کمیسیون مقام زن
سازمان ملل هر ساله اجلاس دارد وامسال
نیز 58 امین
اجلاس آن برگزار خواهد شددر سال گذشته
6000 سازمان
غیر دولتی در نیویورک در این اجلاس شرکت
کردند والبته 45 عضو
رسمی آن از جمله ایران (که
از سال 2010در
صاحب کرسی شده است) نیز
شرکت داشتند.متاسفانه
فعالین حوزه ی زنان در خارج از کشور حضور
منسجمی در این اجلاس ندارد در حالیکه
پتانسیل آن وجود دارد هماهنگی و برنامه
ریزی دقیق تر می تواند باعث حضور پر رنگتر
سازمان های غیر دولتی که در خارج از ایران
در حوزه ی زنان فعالیت می کنند شود.
نقش اصلی سازمان
های غیر دولتی در این اجلاس تهیه وارائه
ی "گزارش
سایه" shadow report
در برابر گزارش
دولت هاست بطوریکه این گزارشات توسط
سازمان های غیر دولتی شرایط واقعی کشور
ها در حوزه ی زنان در برابر گزارشات دولت
ها مطرح میکند .جا
دارد تا سازمان های غیر دولتی فعال زنان
نیز در مورد ایران گزارشاتی سایه تهیه
کنند تا در سایت سازمان ملل در کنار گزارشات
ارسالی دولت ایران قرار بگیرد و جامعه ی
جهانی با واقعیت های مسایل زنان در ایران
آشنا شوند.
سال 2012 پر
تنش ترین سال بود.موضوع
این اجلاس خشونت علیه زنان بود و مخالفت
ایران و واتیکان و چند کشور در موضوعاتی
از جمله ازدواج کودکان این اجلاس اجازه
نداد تا در لحظات پایانی سندی تهیه و به
توافق برسد .شاید
این اجلاس یکی از کلیدی ترین اجلاس ها بود
که از سال 1946 تا
سال 2012 برگزار
شده است.
نکته قابل توجه این
است که دولت ایران در این اجلاس و در
کنفرانس ها بسیار برنامه ریزی شده شرکت
می کند و به عنوان مبلغ فلسفه ی حکومت
اسلامی و با نگاه صادر کردن انقلاب مدل
ایران که آن را مدلی رهایی بخش برای دنیا
معرفی می کند و در برخی موارد با زیرکی
سعی می کند نگاه واپسگرایانه ی خود را به
دنیا القاء کند. حکومت
ایران همیشه نقش بازدارند و منفی در این
اجلاس ها و کنفرانس ها بازی میکند.
بنابراین کنشگران
حوزه ی زنان نباید حکومت ایران را دست کم
بگیرند و چنین بپندارند که همه از تبعیضات
جنسیتی و نقض حقوق زنان در ایران آگاهند
.فعالین
زنان باید در این کنفرانس ها متشکل و
سازمان داده شده شرکت کنند.
اگرچه مصوبات این
کنفرانس ها و اجلاس ها نمی تواند موجیب
تغییرات اساسی در کشور ها شود ولی این
مکانیسم جهانی می تواند موجب شود تا به
تدریج کشور ها در برابر عملکرد خود پاسخگو
شوند.انتظار
نمی روند امسال نیزبا رییس جمهور جدید در
در برنامه ها و استراتژی شرکت کنندگان
حکومت ایران همانند 35 سال
گذشته تغییری حاصل شده باشد.
بررسی اجمالی موارد
مطرح شده نشان می دهد نقش سازمان های غیر
دولتی در برابر دولت ها بسیار اهمیت دارد
.بطوریکه
حضور فعالین زنان در پیرامون کنفرانس های
اول و دوم سازمان ملل موجب شد تا از کنفرانس
سوم سازمان های غیر دولتی نیز رسما وارد
عرصه ی کنفرانس ها شوند. ارائه
ی گزارشات سایه سازمان های غیر دولتی در
برابر گزارشات دولتی می تواند برای دولت
ها چالش برانگیز باشد و آنها را به سمت
اقدامات موثر پیش ببرد.
همچنین از کنفرانس
پکن به بعد از بحث پیرامون چالش ها و جامعهی
جهانی به یمن مبارزات زنان کشور ها به سمت
اقدامات عملی و جوابگو بودن در زمینه ی
برابری جنسیتی پیش رانده اند و اگر چه
اقدامات عملی ویژه ای صورت ندادند ولی
این روند می تواند ادامه یابد.
متاسفانه یکی از
تهدید های مهم پیش روی دستاورد های حوزه
ی زنان بنیادگرایی مذهبی و جهانی شدن
سرمایه است که در سراسر جهان رشد کرده که
می تواند مانعی در برابر پیشبرد فعالیت
های فعالین برابری جنیستی باشد.
حکومت ایران نیز
همواره در این کنفرانس ها حضور فعال و
بازدارند داشته وسعی در تبلیغ مدل ایران
برای سایر کشور ها داشته است.
فعالین و کنشگران
و فمینست های ایرانی خارج از ایران می
بایست با انسجام وهماهنگی و همکاری با
یکدیگر در این اجلاس ها شرکت کنند و در
برابر دولت ایران شرایط واقعی داخل ایران
در حوزه ی زنا ن را به گوش جهانیان برسانند.
